Prekmurska gibanica — słoweńskie ciasto warstwowe

Prekmurska gibanica to słynne słoweńskie ciasto warstwowe, wywodzące się z regionu Prekmurje. Ma ono za sobą wielowiekową tradycję (pierwsze wzmianki o tym deserze pochodzą sprzed 200 lat) i uważane jest za narodowe danie Słowenii. Sama nazwa ciasta pochodzi od słowa gűba, które oznacza zagięcie lub fałdę i jest ono związane z wieloma warstwami ciasta filo, między którymi znajdują się przeróżne nadzienia. Prekmurska gibanica to ciasto, które tradycyjnie podaje się w Słowenii na specjalne okazje: wesela, święta i inne uroczystości. Ja szczególnie polecam ją na nadchodzące Boże Narodzenie, gdyż łączy ona smaki popularne również i na naszym wigilijnym stole. Ten wypiek jest jednak popularny na całych Bałkanach. Chorwaci na przykład mają swoją međimurską gibanicę, która ma nieco mniej warstw i pozbawiona jest ciasta kruchego na spodzie. Jednakże dzisiaj pragnę Wam przybliżyć jej słoweńską wersję, którą już jakiś czas temu polecił mi jeden z moich czytelników.

To, co wyróżnia gibanicę na tle innych wypieków to bogactwo warstw, których musi się tutaj znajdować co najmniej osiem z czterema różnymi nadzieniami z maku, kwaśnych jabłek, twarogu i orzechów włoskich. Każdy farsz przekładamy płatami ciasta filo posmarowanymi dodatkowo masłem i kwaśną śmietaną. Ponadto na spodzie wypieku znajdziemy również półkruche ciasto. To wszystko gwarantuje nam prawdziwą eksplozję smaków i tekstur. Mimo mnogości składników gibanica nie jest skomplikowanym ciastem, chociaż nie da się ukryć, że dość pracochłonnym. Dlatego nie bez powodu przygotowuje się ją tylko na specjalne okazje. Jednakże finalny efekt jest zdecydowanie wart zachodu. Najwięcej czasu zajmuje przygotowanie czterech różnych nadzień i zagniecenie ciasta kruchego. Ciasto filo polecam kupić już gotowe – sam przyznaję, że nigdy nie odważyłem się robić go samodzielnie. Składanie prekmurskiej gibanicy w foremce to już jednak czysta przyjemność, która daje dużo frajdy. Dlatego mam nadzieję, że podejmiecie wyzwanie i upieczecie to słynne słoweńskie ciasto w Waszym domu! 🙂

PS. Prekmurska gibanica to idealne ciasto dla niezdecydowanych – jeśli nie możecie podjąć decyzji czy upiec makowiec, sernik czy może jabłecznik, to tutaj macie to wszystko w jednym kawałku. 😉

Prekmurska gibanica — słoweńskie ciasto warstwowe Wydrukuj przepis Ilość porcji: ok. 36 kawałków Czas przygotowania: 2 godziny Czas gotowania: 1 godzina 1 godzina Wartości odżywcze 200 kalorie 20 tłuszcz Ocena 5.0/5 ( 2 zagłosowano ) SKŁADNIKI

Ciasto półkruche:

• 200 g mąki pszennej
• 100 g zimnego masła
• 1 żółtko
• 1 łyżka kwaśnej śmietany 18%
• ½ łyżeczki proszku do pieczenia
• szczypta soli

  Nadzienie z maku:

• 300 g mielonego maku niebieskiego
• 300 ml mleka
• 100 g cukru
• 1 łyżeczka mielonego cynamonu

  Nadzienie twarogowe:

• 800 g tłustego twarogu (opcjonalnie mielonego twarogu w wiaderku lub ricotty + 1 łyżka skrobi ziemniaczanej)
• 1 jajko
• 100 g rodzynek
• ok. 50 ml rumu do nasączenia rodzynek
• 100 g cukru
• 1 łyżka cukru waniliowego lub 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego

  Nadzienie jabłkowe:

• 1 kg kwaśnych jabłek
• 50 g cukru
• skórka i sok z 1 cytryny
• 2 łyżki bułki tartej
• 1 łyżeczka mielonego cynamonu

  Nadzienie orzechowe:

• 400 g orzechów włoskich
• 100 g cukru
• 1 łyżka cukru waniliowego lub 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
• ok. 75 ml mleka

  Dodatkowo:

• ok. 400 g gotowego ciasta filo (12 arkuszy)
• ok. 300 g kwaśnej śmietany 18%
• ok. 100 g roztopionego masła
• cukier puder lub cynamon do posypania gotowego ciasta

PRZYGOTOWANIE

Ciasto półkruche

1. Mąkę wymieszaj z cukrem, proszkiem do pieczenia oraz solą. Następnie dodaj pokrojone masło, żółtko i śmietanę i zagnieć ciasto do połączenia się składników.
2. Z ciasta uformuj kulę i wstaw do lodówki na minimum pół godziny.
3. Rozwałkuj je na wielkość blaszki dopiero po przygotowaniu wszystkich nadzień.

Nadzienie z maku

1. Mielony mak zalej gorącym mlekiem i odstaw na pół godziny.
2. Kolejno dodaj cukier oraz cynamon i dokładnie wymieszaj. Nadzienie można również wzbogacić o skórkę pomarańczową (świeżą lub kandyzowaną).

Nadzienie twarogowe

1. Rodzynki zalej rumem i odstaw najlepiej na noc. Możesz również podgrzać rum, nie doprowadzając do wrzenia. Wtedy wystarczy, że będą macerować się 30 minut.
2. Twaróg zmiel przy pomocy maszynki do mielenia mięsa, a następnie połącz z jajkiem, cukrem i cukrem waniliowym, dokładnie całość mieszając. Na koniec dodaj rodzynki.

Nadzienie jabłkowe

1. Jabłka obierz i zetrzyj na grubych oczkach. Następnie odciśnij z nich nadmiar soku.
2. Jabłka połącz z cukrem, cynamonem, sokiem oraz skórką cytrynową i bułką tartą.

Nadzienie orzechowe

1. Orzechy włoskie zmiel przy pomocy blendera.
2. Mleko podgrzej i zalej nim orzechy. Dodaj cukier oraz cukier waniliowy i dokładnie wymieszaj.

Składanie i pieczenie ciasta

1. Schłodzone kruche ciasto rozwałkuj bezpośrednio na papierze do pieczenia na wielkość blaszki (u mnie 24x36 cm, wysoka na 6 cm). Przełóż je do blaszki i ponakłuwaj widelcem.
2. Płaty ciasta filo przytnij na wielkość blaszki.
3. Ciasto posmaruj odrobiną śmietany i przykryj dwoma płatami ciasta filo. Posmaruj je masłem.
4. Kolejno wyłóż połowę nadzienia makowego i dokładnie je rozsmaruj na płacie ciasta. Nadzienie makowe posmaruj z wierzchu śmietaną i przykryj płatem ciasta filo. Posmaruj je z wierzchu masłem.
5. Następnie wyłóż połowę nadzienia serowego, wyrównaj je i przykryj ciastem filo. Posmaruj je masłem.
6. Kolejno wyłóż połowę nadzienia jabłkowego. Wyrównaj, posmaruj z wierzchu śmietaną i przykryj płatem filo. Posmaruj masłem.
7. Następnie wyłóż połowę nadzienia orzechowego, wyrównaj, posmaruj śmietaną i przykryj ciastem filo. Posmaruj masłem.
8. Analogicznie czynności powtórz z resztą nadzień. Na ostatnią warstwę orzechową wyłóż dwie warstwy ciasta filo i całość posmaruj masłem oraz śmietaną.
9. Gibanicę wstaw do piekarnika nagrzanego do 180°C i piecz przez godzinę. Gotowe ciasto odstaw do całkowitego wystudzenia.
10. Wystudzone ciasto pokrój na równe porcje i posyp cukrem pudrem lub cynamonem.

*Korzystałem z przepisów ze strony Magazyn Kuchnia oraz Recepttura.